Hermann Hesse był wybitnym niemieckim pisarzem. Zafascynował mnie już od pierwszych lektur, powieści Wilk stepowy i zbioru opowiadań Podróże senne. Potem
z każdą następną pozycją zagłębiałem się w jego twórczość jeszcze bardziej. Chciałem poznać go jako człowieka i literata.
Dobór jego prozatorskiej spuścizny nie był przypadkowy. Po wymienionych we wcześniejszym akapicie pozycjach sięgnąłem do jego biografii pióra niemieckiego historyka literatury Bernharda Zellera. To pozwoliło mi wybrać kolejne utwory noblisty, które oceniłem jako kamienie milowe jego twórczości.
Hesse był pacyfistą, co zdradzała już jego publicystyka wydawana przed Pierwszą Wojną Światową. Mimo ostracyzmu, jakim został otoczony oraz, jak byśmy dziś powiedzieli, fali hejtu, która się na niego wylała, niezmiennie głosił swoje poglądy. Przedstawienie wojny jako zła w powieści wybrzmiało w pełni po raz pierwszy
w pozycji Demian. Apelując o krytycyzm w postrzeganiu rzeczywistości, walczył
w niej z myśleniem, że wojna oczyszcza i umożliwia powstanie na jej gruzach nowego, lepszego świata. W takim spojrzeniu był Hesse przez długi czas osamotniony, co podkreślił losami głównego bohatera najgłośniejszej swojej powieści Wilk stepowy. Ta ostatnia, sfilmowana w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku, stanowi również ostrą krytykę mieszczaństwa i poddaje dyskusji hierarchię wartości.
Podziwiam autora za jego pisarski kunszt, odwagę
w wyrażaniu ważnych, choć niepopularnych opinii, wyraziste
i konsekwentne przemyślenia przedstawiane z żelazną logiką oraz spostrzegawczość dotyczącą ludzkiej natury.
Problem życiowych wyborów niemal stale towarzyszy bohaterom jego twórczości. Siddhartha silnie zdradzająca zainteresowanie kulturą Wschodu, to znakomity Bildungsroman. Pokazuje ona, że właściwa decyzja jest często najtrudniejsza, choć patrząc ex post, wydaje się oczywista. Poznanie wcześniejszych powieści formacyjnych takich jak Demian i o piętnaście lat od niego starszy Peter Cammenzind pozwalają dostrzec ewolucję dojrzałości ich autora jako człowieka oraz pisarza.
Problem wyboru tego, co najważniejsze, silnie przejawia się w niewielkiej powieści Podróż na Wschód, ale przede wszystkim błyszczy w obszerniejszych utworach Narcyz i Złotousty oraz Gra szklanych paciorków. W nich Hesse przeciwstawia dwa egzystencjalne modele: życie w zdefiniowanych i silnie ograniczających ramach, zapewniające jednak bezpieczną przyszłość oraz codzienny trud niewolny od trosk, ale dający wolność podejmowania decyzji. Ostatnia z wymienionych powieści to crème de la crème jego twórczości — monumentalne i kompletne dzieło
o wyjątkowej jakości literackiej.
Dlaczego twórczość tego literackiego noblisty z 1946 roku mnie fascynuje? Podziwiam autora za jego pisarski kunszt, odwagę w wyrażaniu ważnych choć, niepopularnych opinii, wyraziste i konsekwentne przemyślenia przedstawiane
z żelazną logiką oraz spostrzegawczość dotyczącą ludzkiej natury. Te powieściowe traktaty filozoficzne to sztuka najwyższej próby.
Lista moich lektur z twórczości Hermanna Hessego: 1. Wilk stepowy, 2. Podróże senne, 3. Siddhartha,
4. Peter Camenzind, 5. Demian, 6. Klein i Wagner. Ostatnie lato Klingsora, 7. Podróz na Wschód, 8. Narcyz i Złotousty oraz 9. Gra szklanych paciorków.