Leïla Slimani to francuskojęzyczna pisarka marokańskiego pochodzenia. Przeczytałem i przedstawiłem wcześniej na blogu wszystkie jej utwory, które ukazały się w polskim przekładzie (stan na początek maja 2025 roku). Oto krótki przewodnik po jej prozatorskiej twórczości.

Rodzinna saga mocno zanurzona w realiach epoki.

Zacznę od pozycji łatwej, przyjemnej i bogatej w ciekawe spostrzeżenia. To cykl powieściowy Cudzy kraj. Dotychczas na język polski przetłumaczono dwa pierwsze tomy. Końcowa część trylogii ukazała się już na rynku francuskim — czekamy na wersję polskojęzyczną.

Powieściowa fabuła rozgrywa się w Meknesie, północnomarokańskim mieście
i zaczyna się tuż po II Wojnie Światowej. On, Marokańczyk walczący w armii francuskiej żeni się z Alzatką, mieszkanką miasteczka, niedaleko którego stacjonował jego oddział. Po ustaniu walk para wyjeżdża do jego rodzinnego miasta. Tam w nieopodal leżącej ojcowiźnie mężczyzna postanawia przywrócić do życia biedne gospodarstwo, ciężką pracą doprowadzając po kilku latach do jego rozkwitu.

Ta kilkupokoleniowa saga o wielokulturowej rodzinie jest w istocie opowieścią
o skażeniu wojną, o władzy, o próbach wyrwania się z podporządkowania ludziom
i obyczajom, o ideałach i ich zdradzie oraz wreszcie o słabości człowieka, który za fasadą zdecydowania i bezwzględności ukrywa osobę potrzebującą pomocy.
Z niekłamaną przyjemnością zwróciłem uwagę na wątek przemian historycznych
i obyczajowych, w których autorka zanurzyła bohaterów powieści. Pełny tekst opublikowałem 11. kwietnia 2025 r.

Ekscytujący Goncourt.

Kołysanka wdarła się przebojem na rynek francuski, przynosząc pisarce Nagrodę Goncourtów (więcej o tej nagrodzie znajdziecie w krótkim artykule). Tekst o tej powieści zatytułowałem: Leïla Slimani o pozorach, które mylą. Opowiadana historia na pozór przypomina wiele sobie podobnych. Młode małżeństwo z dwojgiem dzieci postanawia zatrudnić opiekunkę do swych pociech. Rozumiejąca dzieci i kreatywna kobieta wydaje się idealnym wyborem dla skupionych na karierze młodych ludzi. Stopniowo obserwujemy uzależnienie się całej piątki bohaterów od wzajemnej obecności. To frapująca analiza ludzkiego zachowania oraz wpływu powierzchownych obserwacji na ważne decyzje. Powieść sfilmowano. Ekranizacja może się podobać, nie dorasta jednak głębią do literackiego pierwowzoru.

Zaskakujący debiut powieściowy…

… stanowi obserwację jego bohaterki opętanej seksualnym pożądaniem. Precyzyjnie pokazuje, jak niepohamowane dążenie do kolejnych przeżyć erotycznych stopniowo dokonuje destrukcji wewnętrznego spokoju i rodzinnego życia. Pierwsze podejrzenie o historię nimfomanki ustępuje, gdy narracja głębiej zagląda do wnętrza protagonistki, próbując wyjaśnić przyczyny jej zachowania. Powieść
W ogrodzie pożądania jest pełna kontrastów i cechuje się otwartym zakończeniem. Szczegółowo swoją opinię opisuję tutaj.

Znajdziemy też reportaż

Po wydaniu kilku powieści Leïla Slimani daje się poznać jako reportażystka.
W książce pisarka mierzy się z silnym tabu swojego rodzinnego kraju uwarunkowanym obyczajowo i religijnie — życiu intymnym. Na Seks i kłamstwa. Intymne życie kobiet w kraju arabskim składa się zapis prawie dwudziestu rozmów.
Z jednym wyjątkiem autorce towarzyszyły kobiety, które w różnym stopniu doświadczyły surowości obyczajów związanych z wieczorami w alkowie. Z nich wyłania się obraz kraju pełnego hipokryzji, w którym presja społeczna wydaje się silniejsza niż prawo znacząco ograniczające obyczaje. Mimo że ten reportaż w pewnym momencie staje się monotonny, nie mam wątpliwości, że to ważny tekst skierowany do mieszkanek ojczyzny pisarki lub szerzej — do kobiet nie tylko tego kręgu kulturowego z celem obudzenia ich świadomości w zakresie ich praw i możliwości kształtowania przyszłości. Dla nas, polskich czytelników, poza podkreśleniem podmiotowości kobiet wartość reportażu upatruję w otwarciu naszych oczu
i wyjściu poza stereotypy w myśleniu o społeczeństwach tamtego regionu. Zajrzyjcie.