Przeskocz do treści

Przemowa pod Gettysburgiem

Film:1.  Gettysburg.

Przemówienie prezydenta Abrahama Lincolna wygłoszone w dniu 19.11.1863 r. na cmentarzu pod Gettysburgiem zalicza się do najwybitniejszych oracji. Wynika to nie tylko z głoszonych w nim idei, ale również wysokiej staranności wypowiedzi podobnej językowi literackiemu.

Trwała Wojna Secesyjna, przez Amerykanów nazywana American Civil War (Amerykańska Wojna Domowa). W 1861 r. siedem południowych stanów wystąpiło
z federacji, ogłaszając powstanie nowego państwa. Decyzja ta była spowodowana obawą zakazu niewolnictwa, co zagroziłoby funkcjonowaniu licznych gospodarstw
w tym plantacji bawełny.

Natarcie armii Południa na jeden z fortów w Karolinie Południowej było pierwszym starciem tej wojny. Niedawno wybrany prezydent Abraham Lincoln postanowił bronić jedności kraju. W imię tego oraz odwołując się do konstytucyjnej idei równości, rozkazał odbić fort. Tak rozpoczęła się czteroletnia batalia.

Bitwa pod Gettysburgiem w Pensylwanii została stoczona w dniach 1-3 lipca 1863 r. i była najkrwawsza w Wojnie Secesyjnej — poległo ok. 51 tysięcy walczących. Starcie zakończone większymi stratami po stronie Konfederatów (armia Południa) stanowiło przełomowy moment Wojny. Przegrani nie byli w stanie zregenerować sił, a zniszczenie wojną i liczne dezercje nie ułatwiały zadania. Po kolejnych dwóch latach walk cel postawiony przez Lincolna został zrealizowany — kraj pozostał jednym organizmem, choć podziały społeczne stanowiły niezabliźnioną ranę jeszcze długo.

Po bitwie postanowiono godnie pochować poległych walczących po stronie Unii.
W listopadzie 1863 r. otwarto cmentarz im poświęcony. Jednym z przemawiających był prezydent kraju, który wygłosił przemówienie znane jako Gettysburg Address. Lincoln, bardzo starannie dobierając słowa, oddał cześć poległym oraz apelował do wzmożonego wysiłku, aby ich ofiara nie została zaprzepaszczona. Pokój nastąpił dopiero po upływie kolejnych dwóch lat.

Dziś Abraham Lincoln, który w drugim roku wojny ogłosił zniesienie niewolnictwa, dzięki czemu wydatnie zwiększył liczność szeregów armii Unii, jest zaliczany do największych postaci historii Stanów Zjednoczonych. Na National Mall
w Waszyngtonie, gdzie znajdują się pomniki upamiętniające kluczowe wydarzenia
i postacie z przeszłości kraju, pomniki Waszyngtona i właśnie Lincolna dominują okalającą przestrzeń. Ogromna postać tego ostatniego siedzi na fotelu w głębi budowli przypominającej grecką świątynię, a na ścianach widnieje tekst przemowy
z Gettysburga.