Hermann Hesse Siddhartha (niem.: Siddhartha), tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 2002.
Syn bramina ma wszystko. Jest urodziwy, inteligentny, nie martwi się o materialne jutro, a jego przyszłość została już zaplanowana przez ojca. Nie zadowala go to, ponieważ wciąż chce wiedzieć i rozumieć więcej. Decyduje o porzuceniu dotychczasowego życia, by poszukać odpowiedzi na podstawowe pytania.
Tak zaczyna się ta niewielka, licząca zaledwie sto trzydzieści stron, powieść formacyjna. Hesse fabułę osadza w Indiach, a jego bohater wychowywany jest w duchu hinduizmu. Taka koncepcja jest niewątpliwie konsekwencją zainteresowania filozofią i religią Wschodu przez samego pisarza. Sam temat jednakże nie wymagał umieszczenia wydarzeń w tamtym obszarze kulturowym. Akcja książki mogłaby rozgrywać się gdziekolwiek indziej, a pomimo różnic w otoczeniu społecznego, czasie i miejscu przesłanie powieści pozostałoby niezmienione.
Przelewając powieść na papier, Hermann Hesse napisał ją charakterystycznym dla siebie, starannym i precyzyjnym stylem, przekazując jednocześnie płynące z niej przesłanie prosto i jednoznacznie.
Podobnie do swojej najbardziej znanej powieści Wilk stepowy Hermann Hesse poleca swojemu bohaterowi, aby znalazł odpowiedź na podstawowe pytania egzystencjalne. Łatwo zauważyć istotną różnicę z punktu widzenia konkluzji. Młody Siddhartha porzucając dotychczasową strefę komfortu, idzie pod prąd (patrz też Podróże senne) oraz zanurza się w modlitwie i umartwianiu, dołączając do grupy
samanów, wędrownych duchownych czytających święte pisma oraz oddających się modlitwom
i medytacjom. Żyje w głębokiej ascezie. Spotykając religijnego guru twierdzącego, że osiągnął nirwanę, dostrzega niespójności w głoszonych przez niego naukach. To wyzwala w nim chęć dalszych poszukiwań, w rezultacie czego porzuca ubóstwo i oddaje się życiu w luksusie i beztrosce. Rezygnuje jednak z tego sposobu życia, uznając go za bezwartościowy. Szuka dalej, docierając w końcu do celu swojej podróży
i akceptując nowe podejście do podstawowych wartości, a przez to także samego siebie. Protagonista Wilka stepowego, natomiast, w niemal kultowej scenie przejścia przez teatr marzeń, mając okazję zakosztowania różnych aspektów codzienności, nie wykorzystuje
w pełni szansy zmiany i dokonania jednoznacznego wyboru.
Przelewając powieść na papier, Hermann Hesse napisał ją charakterystycznym dla siebie, starannym i precyzyjnym stylem, przekazując jednocześnie płynące z niej przesłanie prosto i jednoznacznie. Głębia opowieści dostępna jest zatem niemal na wyciągnięcie ręki. Siddhartha poruszyła mnie do tego stopnia, że zacząłem analizować pryncypia moich życiowych decyzji, weryfikując ich zasadność, a przede wszystkim sensowność z punktu widzenia emocjonalnego dobrostanu.
Warto dokonać jeszcze jednego porównania omawianych tu dzieł noblisty. Podczas gdy Wilk stepowy zachęca do weryfikacji życiowych wartości, ale przede wszystkim dostarcza czytelnikowi wspaniałej intelektualnej rozrywki, historia Siddharthy wręcz każe zatrzymać się w pędzie codzienności i przemyśleć następny krok.
Fotografia: Joshuva Daniel na serwisie Unsplash.