Pilar Quintana, Suka (hiszp.: La perra), tłum. Iwona Michałowska-Gabrych, Wydawnictwo Mova, Białystok, 2022.
Suka Pilar Quintany to opowieść o miłości do psa, ale też o miłości matczynej,
o miłości w ogóle. Mylący tytuł sugerujący ludzką podłość płci żeńskiej
w rzeczywistości kryje historię niespełnienia i próby poszukiwania emocji, które zastąpią brak upragnionej bliskości.
Bezdzietna para po nieskończenie licznych próbach dania życia oraz wydaniu
wszystkich oszczędności na doradców, znachorów
i wizyty u wiejskich bab, poddaje się. Pustka po niespełnionej matczynej miłości zostaje wkrótce wypełniona przygarnięciem drobniutkiej, niewidzącej jeszcze suczki z osieroconego miotu — ktoś otruł matkę kilkunaściorga szczeniąt. Od tego momentu narracja przesuwa się w czasie huśtawką nastrojów, od miłości do nienawiści, od zazdrości po uwielbienie, przez złośliwość do uniżonej prośby o wybaczenie. To najkrótsze streszczenie opowieści o suce, która miała być córką, o matczynej zawiści, że nie jest najważniejsza dla swojej podopiecznej, o niewierności i powrotach, o strachu i radości, o dramacie i nadziei.
[Suka] nie odkrywa przed czytelnikami nieznanych wcześniej zakamarków ludzkiej osobowości, potrafi jednak zadać nieoczywiste pytania i pozostawić z zaskakującym zakończeniem.
Dużo w tej książce uczuć oraz zmienności nastawienia i oczekiwań obu protagonistek. Mamy dwa wyraźnie zarysowane charaktery: beznadziejnie oczekującą dziecka Damaris i jej Chirli, pragnącą miłości, ale też jednocześnie niezależności kobietę w psiej skórze. Ta przenośnia brzmiąca nieco na wyrost,
w istocie przesadą nie jest. Obie postaci symbolizują uczucia przeciwne, ale wszak często z sobą występujące: potrzeby oddania i poczucia wolności.
Powieść Pilar Quintany została osadzona w społeczności kolumbijskiej biedoty. Damaris i jej mąż z trudem wiążą koniec z końcem, zarabiając na życie dzięki tym, którym się powiodło, chociaż i ci ostatni nie wytrzymali próby czasu. Atmosferę uzupełnia otaczająca ludzką siedzibę trudna do pokonania selwa.
Suka stanowi propozycję na jeden wieczór. Nie odkrywa przed czytelnikami nieznanych wcześniej zakamarków ludzkiej osobowości, pozostawia jednak
z zaskakującym zakończeniem.
Zobacz też: Maciej Wesołowski, Café Macondo. Reportaże z Kolumbii.